Mevlânâ Horasan'ın Belh yöresinde bugün Tacikistan sınırları
içinde kalan Vahş kasabasında doğmuştur.
Annesi, Belh Emiri Rükneddin'in kızı Mümine Hatun; babaannesi,
Harezmşahlarhanedanından Türk Prensesi, Melîke-i Cihan Emetullah Sultan'dır.
Babası, 'alimlerin sultânı' unvanı ile tanınmış, Muhammed
Bahâeddin Veled; büyükbabası, Ahmed Hatîbî oğlu Hüseyin Hatîbî'dir.
Mevlânâ Celâleddin-î Rûmî (Rûmî adı, Anadolu'ya yerleşip
orada yaşadığı için (o dönemde Anadolu'ya Diyarı-ıRum deniliyordu);
"Efendimiz" manasına gelen Mevlânâ ise, kendisine karşı duyulan büyük
saygının belirtisi olarak verilmiştir), dönemin İslâm kültür merkezlerinden
Belh kentinde hocalık yapan ve Sultan-ül Ulema(Alîmlerin Sultânı) lakabıyla
anılan Bahaeddin Veled'in oğludur.
Mevlânâ, babası Bahaeddin Veled'in ölümünden
bir yıl sonra, 1232 yılında Konya'ya gelen Seyyid Burhaneddin'in mânevi
terbiyesi altına girmiş ve dokuz yıl O'na hizmet etmiştir. 1273 yılında vefat
etmiştir.
